PRL-owska bezpieka nazywała Elżbietę Czyżewską "towarzyską laleczką" i interesowała się jej życiem uczuciowym!
Elżbieta Czyżewska - jedyna polska aktorka, która wystąpiła w kultowym serialu "Seks w wielkim mieście" - była przed emigracją do USA "przedmiotem" bardzo intensywnej inwigilacji. Oddelegowani do zbierania na nią haków funkcjonariusze PRL-owskiej bezpieki ze szczegółami opisywali w swych notatkach życie uczuciowe i seksualne gwiazdy filmowych hitów: "Małżeństwa z rozsądku", "Niekochanej" i "Żony dla Australijczyka".
W latach 60. ubiegłego wieku Elżbieta Czyżewska była jedną z najpopularniejszych polskich aktorek, a przy tym kobietą o wielkiej urodzie, której nie był w stanie oprzeć się żaden mężczyzna. Plotki, że romansuje z niemal każdym swoim filmowym partnerem, były - jak się okazało wiele lat później - bardzo interesującym kąskiem dla PRL-owskich służb bezpieczeństwa, które z zapałem szukały haków na polskie gwiazdy, zwłaszcza te niepokorne i absolutnie niewyrażające chęci współpracy z komunistycznym reżimem.
SB zainteresowało się Elżbietą niemal natychmiast po jej debiucie. Była wtedy żoną reżysera Jerzego Skolimowskiego, który jednak - po tym, jak zdradziła go z Andrzejem Łapickim - zażądał rozwodu i, podobno na złość jej, poślubił aktorkę Joannę Szczerbic. Bezpiekę interesowały przede wszystkim kontakty Czyżewskiej z zachodnimi dyplomatami: poznanym na premierze filmu "Giuseppe w Warszawie" sekretarzem ambasady USA oraz amerykańskim i brytyjskim attache prasowymi, z którymi - jak raportowali tajni agenci SB podpisujący się imionami Karol i Robert - "prowadzała się po kinach, teatrach, klubach i rozmaitych przyjęciach".
Elżbieta Czyżewska zdawała sobie sprawę z tego, że jest na celowniku Wydziału VIII Departamentu II Ministerstwa Spraw Wewnętrznych, bo w listopadzie 1964 roku została wezwana przed oblicze kapitana Tadeusza Galińskiego i przepytana "na okoliczność jej przyjaciół z Zachodu".
"Oświadczyła, że raczej zerwie te kontakty, niżby miała współpracować ze Służbą Bezpieczeństwa. Uważa się za "towarzyską laleczkę", imponują jej coctaile i inne imprezy towarzyskie, na które zabierają ją liczni znajomi, zwłaszcza zaś cudzoziemcy" - napisał później o niej w swym raporcie kapitan Galiński.
Służby bezpieczeństwa doskonale wiedziały, kto jest Elżbiecie Czyżewskiej szczególnie bliski i brały pod lupę wszystkich mężczyzn, z którymi aktorka miała cokolwiek wspólnego.
W archiwach IPN wciąż znajduje się teczka "Bulwy" (taki pseudonim nadała Czyżewskiej bezpieka) z opisami miłosnych perypetii aktorki. Dowiedzieć się z niej można, z kim "romansowała" gwiazda STS-u po rozstaniu ze Skolimowskim.
"Odsunęła się od niego (Jerzego Skolimowskiego - przypis red.). Aktualnie nadskakuje jej Zygmunt Kałużyński, od którego odeszło już kilka żon. W sprawach miłosnych ma komplikacje, trafiając na nieodpowiednich partnerów" - donosił na nią w listopadzie 1964 roku TW "Adam".
"Od pewnego czasu spędza noce u różnych swoich znajomych. Przez długi czas pokazywała się z aktorami Igorem Śmiałowskim oraz Edwardem Dziewońskim. Według niesprawdzonych informacji z ludźmi tymi łączyły ją bliskie stosunki" - czytamy z kolei w notce z kwietnia 1965 roku.
Apogeum zainteresowania tym, kogo Elżbieta Czyżewska "gości w swoim łóżku", nastąpiło właśnie wiosną 1965, gdy aktorka związała się z korespondentem "New York Times" - amerykańskim dziennikarzem żydowskiego pochodzenia Davidem Halberstamem. Tajni agenci SB znali najdrobniejsze szczegóły ich znajomości, śledzili każdy ich krok, rejestrowali każde spotkanie, każdą rozmowę telefoniczną i każde "sam na sam". Prawdziwa bomba wybuchła, kiedy 13 czerwca 1965 roku Czyżewska i Halberstam wzięli ślub. Już wtedy wiadomo było, że David jest w naszym kraju gościem niepożądanym...
Dziennikarza w końcu wydalono z Polski w 1967 roku za opublikowanie w "New York Timesie" artykułu szkalującego towarzysza Gomułkę. Wkrótce potem Elżbieta Czyżewska także wyemigrowała z kraju i zamieszkała z mężem w Nowym Jorku.
Małżeństwo aktorki z Davidem Halberstamem zakończyło się w 1977 roku. PRL-owska bezpieka Czyżewską przestała się interesować dziesięć lat wcześniej - wkrótce po tym, jak wyjechała do Ameryki.
Zobacz też:
Elżbieta Czyżewska: Jak wyglądało życie seksbomby PRL?
Polska aktorka w dzieciństwie przeżyła koszmar, a potem piła na umór
