Kultowe seriale, które podbiły Polskę w latach 70. – amerykańskie i polskie ikony
Lata 70. to złota era telewizji, kiedy na małym ekranie zaczęły królować seriale pełne charyzmatycznych bohaterów, śmiałych fabuł i innowacyjnych rozwiązań. Zarówno polskie, jak i zagraniczne produkcje zapisały się w historii popkultury i wyznaczyły nowe standardy dla całej branży. Przedstawiamy dziesięć kultowych seriali, które do dziś inspirują twórców i pozostają symbolem telewizyjnego przełomu.
W latach 70. wiele amerykańskich seriali zdobyło ogromną popularność w Polsce, przyciągając przed telewizory miliony widzów. Produkcje takie jak "MAS*H", "Aniołki Charliego", "Starsky i Hutch" oraz "Gwiezdne wrota" wyróżniały się innowacyjnym podejściem do fabuły, silnymi postaciami, realistycznym przedstawieniem życia i pracy policji, a także zaawansowanymi efektami specjalnymi. Te elementy sprawiły, że seriale te stały się kultowe i do dziś cieszą się uznaniem widzów na całym świecie, w tym w Polsce.
Równocześnie, polskie seriale takie jak "Czterej pancerni i pies", "Czterdziestolatek" oraz "Janosik" również zdobyły ogromną popularność, oferując widzom dynamiczne historie, charyzmatycznych bohaterów i realistyczne przedstawienie życia w PRL-u. Te produkcje stały się ikonami polskiej telewizji, łącząc pokolenia i pozostając w pamięci widzów jako jedne z najlepszych dzieł polskiej kinematografii.
Opowieść o życiu Stefana Karwowskiego, inżyniera zmagającego się z kryzysem wieku średniego, była wyjątkowo bliska polskiej widowni. Serial, dzięki świetnie zarysowanym postaciom i realiom życia w PRL-u, uchwycił ducha epoki i zyskał miano klasyka. "Czterdziestolatek" to pełna humoru historia o codziennych wyzwaniach przeciętnego Polaka w czasach socjalizmu.
Głównym bohaterem serialu jest Stefan Karwowski, inżynier budownictwa, który w wieku czterdziestu lat zaczyna odczuwać kryzys wieku średniego. W jego postać wcielił się Andrzej Kopiczyński, który dzięki tej roli zyskał ogromną popularność. Stefan zmaga się z typowymi problemami codziennego życia w PRL-u: trudnościami w pracy, problemami rodzinnymi oraz osobistymi dylematami. Jego żona, Magda, grana przez Annę Seniuk, jest jego wsparciem, ale także osobą, która często stawia przed nim wyzwania.
"Aniołki Charliego" to amerykański serial kryminalny, który zadebiutował na antenie ABC 22 września 1976 roku. Serial opowiada o trzech absolwentkach Akademii Policyjnej w Los Angeles, które pracują jako prywatne detektywki dla tajemniczego milionera Charliego Townsenda. Główne bohaterki to Sabrina Duncan (Kate Jackson), Jill Munroe (Farrah Fawcett) i Kelly Garrett (Jaclyn Smith). W późniejszych sezonach do zespołu dołączyły Kris Munroe (Cheryl Ladd), Tiffany Welles (Shelley Hack) i Julie Rogers (Tanya Roberts).
Bohaterki "Aniołków Charliego" stały się również ikonami mody lat 70. Serial promował charakterystyczne fryzury i stylizacje tamtej dekady, czyli cieniowane włosy, spodnie dzwony, kozaki i pulowery. Produkcja odniosła ogromny sukces, zdobywając rzesze fanów na całym świecie. W ciągu pięciu sezonów wyemitowano 115 odcinków, a “Aniołki Charliego" stały się jednym z najpopularniejszych seriali telewizyjnych w historii. Sukces serialu zaowocował powstaniem dwóch filmów kinowych w 2000 i 2003 roku, w których główne role zagrały Cameron Diaz, Drew Barrymore i Lucy Liu.
"Daleko od szosy" to polski serial obyczajowy, który miał swoją premierę 11 grudnia 1976 roku. Serial opowiada historię Leszka Góreckiego, młodego chłopaka ze wsi, który marzy o lepszym życiu w mieście. W rolę Leszka wcielił się Krzysztof Stroiński, a jego partnerkę, Anię, zagrała Irena Szewczyk. Serial składa się z siedmiu odcinków, z których każdy przedstawia kolejny etap życia głównego bohatera.
Serial "Daleko od szosy" doskonale oddaje realia życia w Polsce Ludowej. Widzowie mogą zobaczyć, jak wyglądała codzienność w tamtych czasach: od trudności związanych z migracją ze wsi do miasta, przez problemy mieszkaniowe, po wyzwania związane z edukacją i pracą. Serial porusza ważne tematy społeczne, takie jak różnice klasowe, aspiracje młodego pokolenia oraz trudności związane z awansem społecznym.
"MAS*H" to amerykański serial komediowo-dramatyczny, który zadebiutował na antenie CBS 17 września 1972 roku. Opowiada o losach personelu medycznego pracującego w 4077. Mobilnym Szpitalu Chirurgicznym Armii (MASH) podczas wojny koreańskiej. Głównym bohaterem jest kapitan Benjamin Franklin "Hawkeye" Pierce, grany przez Alana Aldę, który jest znany ze swojego ciętego humoru i niekonwencjonalnego podejścia do wojny. Wiele odcinków bazuje na prawdziwych opowieściach lekarzy wojskowych. Humor w "MASH" satyrycznie przedstawiając realia życia wojskowego podczas wojny.
Oprócz Hawkeye’a, w serialu występują m.in. kapitan "Trapper" John McIntyre (Wayne Rogers), major Margaret "Hot Lips" Houlihan (Loretta Swit), major Frank Burns (Larry Linville), kapral Walter "Radar" O’Reilly (Gary Burghoff) oraz pułkownik Sherman T. Potter (Harry Morgan). Każda z tych postaci wnosi coś unikalnego do serialu, a ich relacje i interakcje są źródłem zarówno humoru, jak i dramatyzmu.
Serial "Czterej pancerni i pies" miał swoją premierę 25 września 1966 roku i był emitowany do 1970 roku. Opowiada historię załogi czołgu T-34-85 o numerze taktycznym 102, znanego jako "Rudy". Załogę tworzą: Janek Kos (Janusz Gajos), Gustlik Jeleń (Franciszek Pieczka), Grigorij Saakaszwili (Włodzimierz Press) oraz Tomasz Czereśniak (Wiesław Gołas). Towarzyszy im wierny pies Szarik, który niejednokrotnie ratuje załogę z opresji.
Serial przedstawia wojenne losy załogi "Rudego", która przemierza szlak bojowy od Studzianek do Berlina. Załoga bierze udział w wielu kluczowych bitwach, w tym w bitwie pod Studziankami. Jednym z największych atutów "Czterech pancernych i psa" jest połączenie dynamicznej akcji z humorem. Serial pełen jest zabawnych sytuacji i dialogów, które do dziś bawią widzów. Humor w serialu często opiera się na absurdach wojny i relacjach między bohaterami. Dzięki temu serial zyskał ogromną popularność i stał się jednym z ulubionych programów telewizyjnych Polaków.
"Starsky i Hutch" zadebiutował na antenie ABC 30 kwietnia 1975 roku i był emitowany przez cztery sezony, aż do 1979 roku. Serial opowiada o dwóch detektywach z wydziału zabójstw: Davidzie Starskym (Paul Michael Glaser) i Kennethie "Hutchu" Hutchinsonie (David Soul). Akcja rozgrywa się w fikcyjnym mieście Bay City w południowej Kalifornii. Starsky i Hutch, mimo że na pozór różnią się od siebie, tworzą zgrany duet, który skutecznie walczy z przestępczością.
Jednym z najbardziej rozpoznawalnych elementów serialu jest czerwony Ford Gran Torino z białym paskiem na bokach, którym jeżdżą Starsky i Hutch. Samochód, nazywany "pasiastym pomidorem", stał się ikoną popkultury i symbolem serialu. Dynamiczne sceny pościgów i akcji, w których uczestniczyli bohaterowie, przyciągały miliony widzów przed telewizory. Popularność serialu zaowocowała powstaniem gry komputerowej w 2003 roku oraz kinowej wersji w 2004 roku, w której główne role zagrali Ben Stiller i Owen Wilson.
"Czarne chmury" to polski serial przygodowy z gatunku "płaszcza i szpady", który miał swoją premierę 23 grudnia 1973 roku. Produkcja składa się z dziesięciu odcinków, a jej akcja toczy się w drugiej połowie XVII wieku, w czasach panowania Jana III Sobieskiego. Głównym bohaterem jest pułkownik Krzysztof Dowgird, grany przez Leonarda Pietraszaka, który walczy o utrzymanie Prus Książęcych przy Rzeczypospolitej.
Pułkownik Krzysztof Dowgird to postać inspirowana autentycznym bohaterem tamtych czasów, Krystianem Ludwikiem Kalksteinem. Dowgird, pruski oficer i polski szlachcic, wypowiada służbę w wojsku elektorskim i wyrusza na ziemie Rzeczypospolitej, aby walczyć o sprawiedliwość i honor. "Czarne chmury" miały ogromny wpływ na polską kulturę i telewizję. Serial stał się symbolem epoki i do dziś jest chętnie oglądany przez widzów w różnym wieku. Jego popularność sprawiła, że stał się jednym z najważniejszych polskich seriali kostiumowych.
Serial "Kojak" zadebiutował na antenie CBS 24 października 1973 roku i był emitowany przez pięć sezonów, aż do 1978 roku. Głównym bohaterem jest porucznik Theo Kojak, detektyw z wydziału zabójstw nowojorskiej policji. Kojak jest twardym, ale sprawiedliwym policjantem, który nie boi się naginać zasad, aby doprowadzić przestępców przed wymiar sprawiedliwości. Jego charakterystyczny lizak, który zastąpił papierosa po tym, jak Savalas rzucił palenie, stał się jednym z najbardziej rozpoznawalnych elementów serialu.
W serialu pojawiają się również inne barwne postacie, takie jak kapitan Frank McNeil (Dan Frazer), który jest szefem Kojaka, oraz detektyw Bobby Crocker (Kevin Dobson), młodszy partner Kojaka. "Kojak" ukazywał mroczne strony nowojorskich ulic, przedstawiając brutalność i korupcję, z jakimi musieli zmagać się policjanci. Serial realistycznie oddawał atmosferę miasta, co przyciągało widzów przed telewizory. Cyniczne uwagi Kojaka i jego niekonwencjonalne metody śledcze często prowadziły do zabawnych sytuacji, które równoważyły ciężar poważnych tematów poruszanych w serialu. Produkcja zdobyła wiele nagród i nominacji, w tym trzy Złote Globy i dwie nagrody Emmy.
Serial "Janosik" miał swoją premierę 26 lipca 1974 roku i był emitowany do 18 października tego samego roku. W trzynastu odcinkach opowiada o przygodach tytułowego bohatera, Juraja Janosika, legendarnego zbójnika z Tatr. Janosik, grany przez Marka Perepeczko, to młody, odważny mężczyzna, który staje na czele grupy zbójników, aby walczyć z niesprawiedliwością i pomagać biednym.
Janosikowi towarzyszy grupa lojalnych zbójników, wśród których znajdują się takie postacie jak Jędruś Pyzdra (Witold Pyrkosz), Waluś Kwiczoł (Bogusz Bilewski) i Murgrabia (Marian Kociniak). Każdy z nich wnosi do grupy unikalne umiejętności i charaktery, co sprawia, że drużyna jest zgrana i skuteczna w swoich działaniach. W serialu pojawia się również postać Maryny (Ewa Lemańska), ukochanej Janosika, która dodaje fabule romantycznego wątku.
"Janosik" doskonale oddaje realia historyczne XVII i XVIII wieku, kiedy to żył prawdziwy Janosik. Scenariusz, napisany przez Tadeusza Kwiatkowskiego, luźno nawiązuje do legend o tatrzańskim zbójniku, swobodnie przedstawiając przygody bohatera. Humor w serialu często opiera się na absurdach życia zbójników i ich przygodach. Dzięki temu serial zyskał ogromną popularność i stał się jednym z ulubionych programów telewizyjnych Polaków
Serial "Gwiezdne Wrota" (org. "Space: 1999") rozpoczyna się od katastrofy na Księżycu, która powoduje, że baza kosmiczna Alfa zostaje wyrzucona z orbity Ziemi i zaczyna dryfować w przestrzeni kosmicznej. Załoga bazy, dowodzona przez komandora Johna Koeniga (Martin Landau) i doktor Helen Russell (Barbara Bain), musi stawić czoła licznym niebezpieczeństwom i wyzwaniom, jakie niesie ze sobą podróż przez nieznane rejony kosmosu.
Komandor John Koenig to charyzmatyczny i zdecydowany lider, który stara się utrzymać morale załogi i zapewnić im bezpieczeństwo w trudnych warunkach. Doktor Helen Russell, główna lekarka bazy, jest jego najbliższą współpracowniczką i partnerką, która wspiera go w podejmowaniu trudnych decyzji. Ich relacja, pełna wzajemnego szacunku i zaufania, stanowi jeden z głównych wątków serialu. "Gwiezdne wrota" wyróżniały się zaawansowanymi efektami specjalnymi i wizją technologii przyszłości. Serial prezentował futurystyczne pojazdy i urządzenia, które fascynowały widzów. Efekty specjalne, jak na tamte czasy, były na bardzo wysokim poziomie, co przyciągało przed telewizory miłośników gatunku science-fiction.
Przeczytaj również:
Polskie seriale kryminalne, które podbiły serca widzów – od "07 zgłoś się" po "Kryminalnych"
To niemożliwe! Telewizyjne perełki, które prawie skasowano
"13 posterunek": co się stało z obsadą kultowego serialu? Jak zmienili się aktorzy?
