"Dom pod Dwoma Orłami" od 1 stycznia 2023 w TVP1

Punktem wyjścia tej wielowątkowej opowieści jest znajdujący się we Wrocławiu tytułowy Dom pod Dwoma Orłami, w którym splatają się losy trzech narodów - Niemców, Polaków, Ukraińców. Wychowany na Dolnym Śląsku Waldemar Krzystek - reżyser takich hitów jak "Mała Moskwa", "80 milionów" czy "Anna German" - od najmłodszych lat zafascynowany był historią zachodnich kresów. 

"Jestem mieszkańcem Dolnego Śląska - Legnica, potem Wrocław. Cały czas chodzę po śladach Niemców. Już jako chłopca fascynowało mnie, co to byli za ludzie i co się z nimi stało? Kiedy przebijałem z kolegami w przepalonych domach sufity, znajdowaliśmy tam niemieckie dokumenty, zdjęcia, stare książki. Z drugiej strony, prawie cała ulica, na której mieszkałem, to byli przesiedleńcy zza Buga. Najbardziej ponurzy byli Łemkowie. Dopiero gdy nabrali do mnie zaufania, zaczęli opowiadać, co się z nimi działo na Kresach. O wywózkach na Sybir, do Kazachstanu. Bali się o tym mówić. Widziałem też Niemców, którym pozwolono zostać i którzy związali się z Polkami. Pomyślałem, że to symbol ciągłości historycznej i tożsamości kulturowej Dolnego Śląska" - opowiedział o swoich scenariuszowych inspiracjach Waldemar Krzystek. 

Szybko zrozumiał też, że Dolny Śląsk i ziemie zachodnie to miejsce bezprecedensowe w skali Europy. "Starzy mieszkańcy tego regionu zostali wywiezieni, a nowi przywiezieni. Taka wymiana ludności nie zdarzyła się w żadnym innym miejscu w Europie. 'Dom pod Dwoma Orłami' to fresk historyczny - widzimy w nim wiele pejzaży i twarzy i śledzimy losy portretowanych ludzi na przestrzeni 70. lat życia" - dodał. 

Scenariusz serialu, napisany przez Waldemara Krzystka we współpracy z Małgorzatą Kopernik, to m.in. obraz życia na Kresach Wschodnich od końca wojny z bolszewikami, przez 1 września i 17 września 1939 roku, pierwsze wywózki Polaków w 1940 roku, przez Rzeź Wołyńską aż po masową repatriację tych wszystkich Polaków, którzy na Kresach jeszcze zostali do 1945 roku. Podobnie obraz życia niemieckiego Dolnego Śląska i jego stolicy Breslau od końca I wojny światowej aż do upadku Festung Breslau w 1945 roku. 

Akcja serialu rozpoczyna się latem roku 1997. Marianna (Sonia Mietielica) studentka architektury, wraca ze stypendium w USA do rodzinnego domu we Wrocławiu. Jej matka Helena Lach (Agnieszka Mandat), z zawodu stomatolog, to wiecznie zapracowana perfekcjonistka. Babcia Zofia Szablewska (Małgorzata Zajączkowska), jest przeciwieństwem Heleny - energiczna, ciepła, bezgranicznie kochająca wnuczkę. Marianna przyjeżdża do Polski z narzeczonym Paulem (Thomas Christian) - chłopak ma polskie korzenie i chce odwiedzić rodzinne strony na dawnych Kresach. W nocy woda zalewa Dom pod Dwoma Orłami. Babcia Zofia dostaje udaru i trafia do szpitala. Kiedy woda opada, w piwnicy odsłania się skrytka, z której Marianna wydobywa stare poniemieckie dokumenty, zdjęcia, plany i pamiętnik Lisy Weber (Karolina Rzepa) i jej brata Karla (Adrian Zaremba). Marianna poznaje zaskakujące wojenne losy rodzeństwa. Dziennik urywa się w dramatycznym momencie, kiedy Karl ucieka z Breslau. 

Tymczasem babcia Zofia wraca ze szpitala do domu i niespodziewanie zaczyna opowiadać Mariannie skrywaną przez lata prawdę o swoim życiu. Wspomina m.in. o rodzinie Szablewskich z małej kresowej wsi Nowosioło, o swoim mężu Antonim (Grzegorz Małecki), o synu Zbigniewie (Eryk Lenartowicz), o Wasylce (Andrey Zhuravskyi) ukraińskim pasierbie wychowanym jak syn w ich dworze, o rodzicach (Jan Frycz, Aleksandra Konieczna), o niewidomym bracie Maurycym (Mateusz Rusin), o ukochanej kucharce Oldze (Natella Treytakova). We wspomnieniach wraca zsyłka do Kazachstanu, po której Zofia (młodą Zofię gra Karolina Gruszka) stała się wrakiem człowiekiem. Jej rodzinne strony nie należą teraz do Polski, tylko do ZSRR. Jako repatriantka ze Wschodu trafia do Wrocławia. Zamieszkuje w Domu pod Dwoma Orłami z oficerem bezpieki, Janem Liskim (Andrzej Konopka). Rozpoczyna poszukiwania bliskich.

Reżyser podkreśla też, że opowieść o tragicznych losach ludzi w XX wieku jest dziś niezwykle aktualna. "Gdy Rosja napadł na Ukrainę, to nagle ten XXI wiek zaczął przypominać wiek XX, który też zaczął się wojną" - podsumował. 

W serialu zagrało wielu polskich i ukraińskich aktorów, m.in.: Małgorzata Zajączkowska, Karolina Gruszka, Sonia Mietielica, Karolina Rzepa, Adrian Zaremba, Grzegorz Małecki, Jan Frycz, Aleksandra Konieczna, Anna Seniuk, Eryk Lenartowicz, Mateusz Rusin, Andrzej Seweryn, Przemysław Stippa, Andrzej Konopka, Andrey Zhuravskyi, David Gamtsemlidze, Natella Treytakova, Daria Polunina.