Polsat Viasat History: Największa potęga świata? Odkryją przed wami sekrety Wielkiej Brytanii
Jeszcze 100 lat temu Wielka Brytania władała czwartą częścią naszej planety, a brytyjska monarchia miała ponad 400 milionów poddanych w rozciągającym się na pięciu kontynentach, największym imperium w historii ludzkości. W jaki sposób mały wyspiarski kraj leżący na skraju Europy stał się światową potęgą kolonialną? Gdzie przez stulecia powiewała brytyjska flaga, a skąd w stosunkowo krótkim czasie zniknęła?
Brytyjczycy nie zdobyli Indii ani drogą militarną, ani dzięki staraniom dyplomatów, ale z pomocą Roberta Clive'a, zuchwałego biznesmena, który przez wielu uważany był za zwykłego chciwego skąpca. W bardzo młodym wieku dołączył on do Kompanii Wschodnioindyjskiej, która była spółką akcyjną, ale dysponowała własnym wojskiem. Clive wykorzystał je do pokonania Wielkich Mogołów, którzy rządzili w tamtym czasie Indiami.
Robert Clive był prostym urzędnikiem w Kompanii, ale dzięki swoim zdolnościom i sprytowi szybko zdobył ogromne wpływy w Indiach. Zawierał w imieniu Kompanii podejrzane umowy, dzięki czemu praktycznie przejęła ona cały handel w Bengalu, a nawet pobierała podatki. Kompania szybko zdobyła ogromną fortunę i tym samym uzyskała kontrolę polityczną. Jej działania spowodowały jednak ogromne zniszczenia w Indiach, a prawie 10 milionów ludzi po prostu umarło z głodu.
Rząd brytyjski nie mógł pozwolić, by ten wyzysk pozostał niezauważony, więc odebrał kontrolę Clive'owi, który zmarł w tajemniczy sposób rok później. Jego spuścizna jest jednak niezaprzeczalna - kupcy Kompanii Wschodnioindyjskiej położyli podwaliny pod rozwój Imperium Brytyjskiego w Indiach.
Pod wodami portu w Kingston na Jamajce znajduje się fragment miasta Port Royal. 7 czerwca 1692 roku podczas trzęsienia ziemi cała część wybrzeża, na której znajdował się duży obszar zajmowany przez miasto, osunęła się do Morza Karaibskiego, zabierając ze sobą prawie dwa tysiące ludzkich istnień.
Zaledwie kilkadziesiąt lat po tym, jak Port Royal zostało odbite z rąk Hiszpanii, stało się ono najważniejszym ośrodkiem angielskim na kontynencie amerykańskim. Chronione było przez miejscowych piratów, którzy otrzymali od króla Anglii pozwolenie na dokonywanie grabieży w zamian za ochronę. Ci tak zwani korsarze w krótkim czasie zgromadzili znaczne bogactwo, a Port Royal nawet po zatonięciu zachowało swoją prominentną pozycję. Anglia w następnych stuleciach zbudowała tu jedną z największych baz morskich na świecie.
Cztery wieki temu, nieco ponad 100 Anglików wyruszyło do Nowego Świata z zuchwałym marzeniem zbudowania tam Nowej Anglii. W ciągu następnych 150 lat osadnicy rozproszyli się od Wirginii aż po wschodnie wybrzeże Ameryki Północnej, tworząc największe pod względem białych osadników kolonie w Imperium. Latem 1776 roku wszystko się zmieniło, gdy 13 kolonii rozpoczęło rewolucję, na zakończenie której 4 lipca ogłosiły niepodległość. Ale Imperium Brytyjskie nie poddało się tak łatwo.
Z armią liczącą 32 tysiące żołnierzy ruszyło na Nowy Jork, gdzie gromadzili się rebelianci. Choć Brytyjczycy wygrali bitwę pod Nowym Jorkiem, stanęli przed niezwykłym wyzwaniem - w podzielonej wspólnocie kolonii musieli oddzielić tych, którzy nadal byli po ich stronie, od tych, którzy już zwrócili się przeciwko nim. Tymczasem rewolucjoniści pod wodzą Jerzego Waszyngtona dzięki siatce szpiegów mogli śledzić każdy ruch swych przeciwników. Brytyjczycy prowadzili wojnę z rewolucjonistami przez pięć lat, aż w końcu poddali się w Yorktown w Wirginii w 1781 roku. I tak Wielka Brytania straciła Amerykę, jedno ze swoich najważniejszych terytoriów.
Pod panowaniem Imperium Brytyjskiego znalazły się tereny od Indii i Karaibów po Afrykę, Australię i Azję. Brytyjskie rządy kolonialne odcisnęły swoje piętno w każdym zakątku globu. Więcej szczegółów w programie "Imperium Brytyjskie okiem Michaela Portillo", którego premiera w niedzielę 11 lipca o 19:45 na kanale Polsat Viasat History. Emisja kolejnych odcinków w niedziele o tej samej porze.
